Projekt edukacyjny: "Z czym kojarzy Ci się Polska?"
zrealizowany w ramach współpracy ze szkołą partnerską - Szkołą Polską w Kuwejcie

Wśród naczelnych zadań języka polskiego w nowych programach nauczania do szkoły podstawowej wymienia się m.in. budowanie związku z regionem i ojczyzną, wychowanie patriotyczne oraz kształtowanie akceptowalnego społecznie systemu wartości. Obecnie obserwuje się dynamiczny postęp cywilizacji. Po roku 1989 nastąpiły ogromne zmiany w różnych sferach życia społeczeństwa, które wpłynęły na przeobrażenia uznawanych wartości. Szczególny jest tu wpływ kultury konsumpcyjnej, rozwój środków masowego przekazu oraz amerykanizacja języka i kultury (za: K. Ożóg, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów 2001). W dzisiejszym świecie widoczny jest kryzys wartości. Dlatego też tak ważne jest przywoływanie pojęć związanych z Polską, poświęceniem, solidarnością, czy heroizmem. W obliczu wielu zmian i przewartościowań należy więc szczególną uwagę poświęcić takiej wartości jak patriotyzm, skłaniać uczniów do rozważania problemu tej wartości w ich życiu. Taki cel przyświecał projektowi edukacyjnemu pt. "Z czym kojarzy Ci się Polska?", który był realizowany na przełomie kwietnia i maja 2016 r. przez szkoły partnerskie - Szkołę Podstawową Nr 15 w Przemyślu i Szkołę Polską w Kuwejcie.

Patriotyzm był niejednokrotnie przedmiotem licznych rozważań. Analizy naukowe czy pedagogiczne nie wyczerpują jednak kwestii znaczenia tego pojęcia i sposobów wprowadzania go do praktyki szkolnej. Rodzi się bowiem pytanie: czy aktualne propozycje dydaktyczne przekładają się na sposób rozumienia i użycia leksemu patriotyzm przez przeciętnego ucznia? Projekt edukacyjny "Z czym kojarzy Ci się Polska?" jest działaniem praktycznym, którego efekty zostały przedstawione w formie dwóch filmów zamieszczonych na stronie www naszej szkoły - pierwszy film ukazuje wystawę prac dotyczących wymienionego wyżej projektu, przygotowanych przez uczniów Szkoły Podstawowej Nr 15 w Przemyślu, drugi zaś prezentuje prace plastyczne, których autorami są młodzi Polacy mieszkający w Kuwejcie, uczęszczający do Szkoły Polskiej. Filmy zostały przygotowane w taki sposób, by przybliżyć współpracującym ze sobą placówkom poszczególne instytucje - naszej szkole - Kuwejt i szkołę Polską, zaś Polonii mieszkającej w Kuwejcie - Szkołę Podstawową Nr 15. Ze strony polskiej projekt edukacyjny był realizowany przez dr Agnieszkę Pomianek-Pudłocką, mgr Magdalenę Oliwę i mgr. Piotra Marciniaka, natomiast ze strony placówki partnerskiej, Szkoły Polskiej w Kuwejcie, przez Panią mgr Irenę Horoszczak. Dzięki komunikacji internetowej oraz działającej od kwietnia 2015 r. na stronie www naszej szkoły Szkolnej Telewizji Internetowej, możliwa jest sprawna komunikacja między współpracującymi szkołami, nawet tak odległymi od Polski jak Kuwejt.

Temat projektu: "Z czym kojarzy Ci się Polska?" wpisywał się w święta majowe, tj. Konstytucji 3. Maja oraz Flagi RP. Celem było ukazanie, jak widzą Polskę Polacy mieszkający w ojczyźnie i Polonia mieszkająca w Kuwejcie. Leksem ojczyzna konotuje bogate treści historyczne i aktualne, polityczne, kulturowe, które stanowią o naszej tożsamości (za: K. Denek, Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej, Toruń 1999). Pojęcie ojczyzny stanowi ?syntezę naczelnych wartości". Jest to kategoria opisowa i wartościująca. Wyraz ten wiąże się z łacińskim pojęciem patria, związanym z domem, ojcem (pater) i dziedzictwem po nim (patrimonium) (za: K. Denek, ibidem). Z leksemem tym ściśle łączą się uczucia przywiązania i emocjonalny stosunek, które warunkują potrzebę troski i poświęcenia. Projekt edukacyjny "Z czym kojarzy Ci się Polska?" był nastawiony na kształtowanie demokratycznych postaw i co najważniejsze, praktycznych umiejętności potrzebnych uczniom w kształtowaniu oblicza Polski w przyszłości. Proces przekazywania wartości podczas kształcenia i wychowania nie jest prosty. Działania szkoły mogą się tu opierać na wartościowaniu terminu patriotyzm wprost, poprzez stwierdzenia, że dane wydarzenia zasługują na pochwałę i pamięć. Taki sposób wartościowania ograniczać się jednak będzie do używania słownictwa waloryzującego, którego zakres jest ograniczony. Innym sposobem, znacznie skuteczniejszym, jest natomiast tworzenie w praktyce szkolnej takich sytuacji, w których uczniowie mogliby sami dojść do określonych wniosków, a więc zastosować wartościowanie pośrednie. Chodzi tu zatem o takie działanie, w wyniku którego podopieczni poczują dumę z osiągnięć własnego narodu i sami dostrzegą wartość oddania, honoru i poczucia godności.

Analiza prac powstałych w ramach projektu edukacyjnego "Z czym kojarzy Ci się Polska?" ukazuje niezwykle budujące przekonanie dzieci i młodzieży o dużej wartości ojczyzny. Zarówno uczniom mieszkającym na co dzień w Polsce jak i Polonii w Kuwejcie kraj kojarzy się z symbolami narodowymi i pięknymi polskimi krajobrazami, a także z zamkami. Uczniowie Piętnastki z Polską kojarzą również stroje ludowe oraz polski chleb. Natomiast Polacy mieszkający w Kuwejcie, co jest bardzo budujące i jednocześnie wzruszające, z Polską kojarzą także polski czołg, II wojnę światową, znak Polski Walczącej, cmentarz z grobami najbliższych, czy zwykły osiedlowy trzepak, który był dla nich miejscem kontaktów z rówieśnikami - Polakami. W zadumę wprawia też fakt, iż Polonia mieszkająca w Kuwejcie Polskę kojarzy z domem - stąd na wielu pracach widnieje obraz domu rodzinnego. Analiza prac Polonii kuwejckiej ukazuje także, iż przemianom, niejako naturalnym i zrozumiałym, ulega polszczyzna tej grupy społecznej. Otóż młodzi Polacy wychowywani w duchu patriotyzmu, ale na co dzień funkcjonujący w innej kulturze i języku, do języka polskiego wplatają leksykę z języka angielskiego, bądź też posługują się na przemian językiem polskim i angielskim. Świadczą o tym napisy na pracach plastycznych: I love Poland (Kocham Polskę), Keep calm and love Poland (Bądź spokojny i kochaj Polskę).

Wszelkie kontakty uczniów i nauczycieli ze środowiskami spoza szkoły owocują dodatkowymi doświadczeniami, których w sytuacji szkolnej nie mogliby zdobyć. Nawiązana współpraca ze szkołą partnerską w Kuwejcie jest często dla uczniów pierwszą możliwością kontaktu międzykulturowego. Podopieczni są także w sposób niewymuszony, naturalny włączani w zagadnienie globalizacji. Takie przedsięwzięcia, jak np. realizacja projektu edukacyjnego "Z czym kojarzy Ci się Polska?", uczą porozumiewania się, dyskutowania, słuchania innych i wyrażania własnych opinii oraz tak potrzebnego dialogu. Działania te są najlepszym źródłem wiedzy o regionie i kraju. Mają niewątpliwy wpływ na kształtowanie postaw, a więc wpływają na rozwój osobowości człowieka. Takie cele przyświecały projektowi realizowanemu w ramach współpracy międzynarodowej ze Szkołą Polską w Kuwejcie. Ufamy, iż zostały one w pełni zrealizowane.

W opisie zostały wykorzystane informacje z artykułu dr Agnieszki Pomianek-Pudłockiej pt. Znaczenie wychowania patriotycznego w edukacji polonistycznej na podstawie działań praktycznych podejmowanych w Szkole Podstawowej Nr 15 w Przemyślu, druk w Biuletynie Informacyjnym Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nr 14, Przemyśl 2010.

W filmie "Kuwejt 2016" umieszczono zdjęcia i filmiki z prywatnej kolekcji dr Agnieszki Pomianek-Pudłockiej. Elementy ukazane w filmiku Szkoły Podstawowej Nr 15 w Przemyślu przygotowała mgr Magdalena Oliwa. Montaż filmików - mgr Piotr Marciniak.

Odcinek 4

Projekt edukacyjny: "Z czym kojarzy Ci się Polska?" zrealizowany w ramach współpracy ze szkołą partnerską - Szkołą Polską w Kuwejcie